LASEK

Ngày nay, phẫu thuật bằng tia laser excimer là một trong những phương pháp phổ biến nhất để sửa chữa các tật khúc xạ mắt như cận thị, viễn thị, loạn thị. Trong số những phương pháp sử dụng laser, LASIK (Laser-assisted in situ keratomileusis: nghĩa là bào mòn giác mạc bằng tia laser) và PRK (Photorefractive Keratectomy: Phẫu thuật cắt gọt giác mạc bằng tia laser) đã trở thành những phương pháp phẫu thuật được thực hiện phổ biến nhất nhờ tính an toàn và hiệu quả, nhưng cả hai đều có một số nhược điểm. Đối với PRK là đau sau phẫu thuật, mờ mắt, phục hồi thị lực chậm hơn là một số nhược điểm thường gặp. Còn đối với phẫu thuật LASIK là những biến chứng liên quan đến vạt giác mạc (trong và sau phẫu thuật) như lệch vạt giác mạc, sẹo giác mạc…

LASEK (Laser subepithelial keratomileusis: bào mòn lớp biểu mô giác mạc bằng tia laser) là một phương pháp về mặt lý thuyết có thể kết hợp các ưu điểm của LASIK và PRK và có khả năng tránh được một số biến chứng của các phương pháp này.

Lịch sử của phương pháp LASEK

Lịch sử của LASEK bắt đầu từ năm 1996, khi LASEK đầu tiên được thực hiện tại Bệnh viện Tai và Mắt Massachusetts bởi Tiến sĩ Dimitri Azar; nhưng chính Tiến sĩ Massimo Camellin là người đã giới thiệu thuật ngữ LASEK và phổ biến thủ thuật này.

Ưu điểm của phẫu thuật LASEK là gì?

Phẫu thuật LASEK được cho là có một số ưu điểm, bao gồm:

- Tránh được các biến chứng liên quan đến vạt giác mạc.

- Ít gây khô mắt hơn so với phẫu thuật mắt LASIK.

Trong phẫu thuật mắt LASEK, nhiều kỹ thuật khác nhau được sử dụng để giữ lại lớp tế bào bề mặt giác mạc rất mỏng (lớp biểu mô) để giúp phục hồi giác mạc sau khi chiếu tia laser. Với LASIK, bác sĩ sử dụng tia laser hoặc dao chuyên dụng (microkeratome) để cắt và tạo một vạt giác mạc dày hơn lớp biểu mô trong phương pháp LASEK, kế đến là chiếu tia laser. Vạt giác mạc sau đó được trả về vị trí cũ và tự lành.

Nhược điểm của phẫu thuật mắt LASEK là gì?

Nhược điểm của phẫu thuật mắt LASEK bao gồm:

- Thời gian phục hồi thị lực lâu hơn so với phẫu thuật LASIK. Nhiều bệnh nhân LASEK sẽ không phục hồi hoàn toàn thị lực trong ít nhất một đến hai tuần trong quá trình lành lại của mắt sau phẫu thuật, tương tự như thời gian lành vết thương trong phẫu thuật PRK. Bệnh nhân LASIK thường có thị lực tốt vào ngày sau phẫu thuật.

- Phẫu thuật LASEK thường gây đau và khó chịu hơn LASIK, nhưng có thể ít đau hơn phẫu thuật PRK.

- Bệnh nhân cần đeo "kính áp tròng băng mắt" trong khoảng ba hoặc bốn ngày sau phẫu thuật LASEK. Kính áp tròng này có vai trò là lớp bảo vệ, nằm giữa mí mắt thường xuyên chớp và bề mặt mắt mới được mổ. Bệnh nhân phẫu thuật LASIK không cần đeo kính áp tròng bảo vệ.

Các phản ứng ngoài ý muốn có thể xảy ra của phẫu thuật LASEK là gì?

Tác phản ứng ngoại ý bao gồm:

- Cảm giác có dị vật trong mắt (kéo dài từ một vài ngày)

- Giảm thị lực tạm thời trong điều kiện ánh sáng yếu (tối đa 12 tháng)

- Khô mắt, cần sử dụng thuốc nhỏ giữ ẩm mắt (tối đa sáu tháng)

- Nhìn mờ hoặc nhìn như có mây (sẽ biến mất trong vòng sáu đến chín tháng)

Phẫu thuật LASEK phù hợp cho đối tượng nào?

- Phẫu thuật mắt LASEK có phù hợp hơn cho những người có giác mạc rất mỏng, khiến bác sĩ khó thực hiện một vạt giác mạc trong phẫu thuật LASIK.

- Vì tổn thương mắt trong phẫu thuật LASIK nhiều hơn so với LASEK, nên những người tham gia vào các hoạt động mạnh (VD boxing) khiến mắt họ có nguy cơ bị chấn thương cao hơn, sẽ phù hợp hơn với LASEK.

- Phẫu thuật mắt LASEK (hoặc PRK) có thể tốt hơn cho những người bị khô mắt vì phương pháp này không cần tạo vạt giác mạc nên dây thần kinh giác mạc chịu trách nhiệm cho phản xạ chảy nước mắt không bị cắt.

Cần chuẩn bị gì trước khi phẫu thuật LASEK?

Trước khi phẫu thuật LASEK, bạn sẽ được thăm khám và đánh giá tiền phẫu. Bác sĩ sẽ cho làm các xét nghiệm như đo độ dày giác mạc, đo độ khúc xạ, lập bản đồ giác mạc, đo nhãn áp và độ giãn đồng tử. Sau khi được thăm khám và đánh giá, bác sĩ sẽ thảo luận với bạn về phương pháp phẫu thuật và trả lời những thắc mắc của bạn. Sau đó, bạn sẽ được sắp lịch hẹn mổ. 

Vào ngày phẫu thuật, hãy ăn một bữa ăn nhẹ trước khi đến bác sĩ và uống tất cả các loại thuốc được kê đơn. Không trang điểm mắt hoặc có mang phụ kiện cồng kềnh nào trên tóc có thể gây khó khăn cho việc cố định đầu của bạn dưới tia laser. Nếu bạn cảm thấy không khỏe vào sáng hôm phẫu thuật, hãy báo cho bác sĩ để xem có cần hoãn phẫu thuật hay không.

Các bước của quá trình phẫu thuật LASEK?

Minh họa các bước phẫu thuật LASEK. Ảnh: allaboutvision.com

Phẫu thuật LASEK được thực hiện bằng gây tê tại chỗ là nhỏ thuốc tê vào mắt. Lớp ngoài cùng (lớp biểu mô) được xử lý bằng cồn trong khoảng 30 giây và tách ra khỏi lớp mô bên dưới. Sau đó, nó được nâng lên hoặc cuộn lại để bác sĩ có thể tiếp cận mô giác mạc. Lớp mô giác mạc lộ ra sẽ được chiếu bằng cùng một loại laser được sử dụng trong phẫu thuật LASIK và PRK. Sau đó, lớp tế bào biểu mô ngoài cùng được đặt lại vào vị trí cũ.

Điều này trái ngược với phẫu thuật mắt LASIK là dùng tia laser hoặc dao vi phẫu chuyên dụng để cắt và tạo ra một vạt giác mạc. Phẫu thuật mắt LASEK cũng khác với phẫu thuật PRK ở chỗ bảo tồn lớp biểu mô giác mạc ngoài cùng, thay vì cạo đi và chờ nó phát triển trở lại. Việc này giúp giác mạc trong phẫu thuật LASEK dễ lành lại hơn và ít khó chịu hơn so với phẫu thuật PRK, nhưng nó cũng gây mờ nhiều hơn trong vài ngày đầu so với PRK.

Điều gì xảy ra sau khi phẫu thuật LASEK?

Lớp biểu mô do phẫu thuật mắt LASEK tạo ra sẽ lành trong khoảng 4 đến 7 ngày và bệnh nhân thường đeo một loại kính áp tròng đặc biệt có tác dụng như một miếng băng bảo vệ mắt trong tối đa 4 ngày sau phẫu thuật. Bệnh nhân cũng có thể bị kích ứng ở mắt trong một hoặc hai ngày đầu tiên sau phẫu thuật LASEK.

Ở những bệnh nhân phẫu thuật LASIK, thị lực tốt thường chỉ sau vài ngày. Tuy nhiên, đối với phẫu thuật LASEK, quá trình này chậm hơn, có thể mất tới một tuần.

Bạn sẽ được hẹn tái khám để bác sĩ để đánh giá sau khi phẫu thuật LASEK, thường là một tuần và ba tháng sau khi phẫu thuật.

Khi nào cần gọi ngay bác sĩ mà không chờ đến khi tái khám theo lịch hẹn?

Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng gì bất thường như bị đau, giảm thị lực đột ngột, mắt đỏ hoặc mắt chảy dịch… hãy liên hệ ngay với bác sĩ mà không cần đợi đến khi tái khám theo lịch hẹn.

 

Ban Biên tập Y khoa Việt Nam

---------------------------------------

Nguồn:

https://www.webmd.com/eye-health/eye-health-lasek-laser-eye-surgery. Truy cập ngày 28/07/2023

https://eyewiki.aao.org/LASEK. Truy cập ngày 28/07/2023

https://www.medicinenet.com/which_is_better_lasik_or_lasek/article.htm. Truy cập ngày 28/07/2023